Շաքարային դիաբետը քրոնիկական հիվանդություն է, որը բնութագրվում է արյան մեջ շաքարի (գլյուկոզայի) բարձր մակարդակով: Հիմնականում կա դիաբետի երկու տեսակ՝ 1-ին տիպի և 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետ:
- 1-ին տիպի շաքարային դիաբետը աուտոիմուն հիվանդություն է։ Այս տեսակի առաջացման պատճառը հանդիսանում է ենթաստամոքսային գեղձի անբավարար քանակի ինսուլինի արտադրումը՝ բետա բջիջների կորստի պատճառով։ Այս տեսակը նաև կոչվում է ինսուլին-կախյալ շաքարային դիաբետ։ Արդյունքում մարմինը բավարար քանակությամբ ինսուլին չի արտադրում՝ հորմոն, որն անհրաժեշտ է արյան մեջ շաքարի մակարդակը կարգավորելու համար: 1-ին տիպի շաքարային դիաբետը սովորաբար զարգանում է մանկության կամ պատանեկության ժամանակ, և այս տեսակի շաքարային դիաբետով մարդիկ ցմահ ինսուլինային թերապիայի կարիք ունեն՝ արյան շաքարի մակարդակը վերահսկելու համար:
- 2-րդ տիպը շաքարային դիաբետի ամենատարածված տեսակն է և կազմում է դեպքերի մեծ մասը: Այն զարգանում է, երբ մարմինը դառնում է ինսուլինակայուն կամ չի արտադրում բավարար ինսուլին, որպեսզի պահպանի արյան շաքարի նորմալ մակարդակը: 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետը հաճախ կապված է կենսակերպի այնպիսի գործոնների հետ, ինչպիսիք են գիրությունը, նստակյաց կենսակերպը, վատ սննդակարգը և գենետիկ նախատրամադրվածությունը: 2-րդ տիպի շաքարախտը կարող է զարգանալ ցանկացած տարիքում, սակայն այն ավելի տարածված է մեծահասակների մոտ: 2-րդ տիպի շաքարային դիաբետը հաճախ կարելի է վերահսկել ապրելակերպի փոփոխություններով, ներառյալ առողջ սննդակարգը, կանոնավոր ֆիզիկական ակտիվությունը, քաշը վերահսկելը և որոշ դեպքերում դեղորայքային թերապիան կամ ինսուլինային թերապիան:
- Գեստացիոն դիաբետը շաքարային դիաբետի մեկ այլ տեսակ է, որը կանաց մոտ կարոց է զարգանալ հղիության ընթացքում: Այն սովորաբար անհետանում է ծննդաբերությունից հետո, սակայն հղիության ընթացքում դիաբետով տառապող կանանց մոտ ավելի ուշ 2-րդ տիպի դիաբետի զարգացման ռիսկը մեծանում է:
Դիաբետի անբավարար վերահսկողությունը կարող է հանգեցնել տարբեր բարդությունների: Հնարավոր բարդություններից մի քանիսը ներառում են սրտանոթային հիվանդություն, երիկամների հիվանդություն, նյարդաբանակա(նյարդային խնդիրներ) և ռետինոպաթիա (տեսողական խնդիրներ), ոտքերի խոց: Այնուամենայնիվ, արյան շաքարի պատշաճ վերահսկումը, կանոնավոր բժշկական ստուգումները և համապատասխան թերապիան կարող են օգնել նվազեցնել այդ բարդությունների ռիսկը:
Շաքարային դիաբետի կառավարումը ներառում է արյան շաքարի մակարդակի վերահսկում, սննդակարգի կարգավորում՝ ածխաջրերի ընդունումը վերահսկելու համար, կանոնավոր ֆիզիկական վարժություններ կատարելը, նշանակված դեղերի ընդունումը (ներառյալ ինսուլինը, եթե անհրաժեշտ է) և կանոնավոր բժշկական այցելություններ ՝ շաքարային դիաբետի բուժման և վերահսկման համար: Բուժման անհատական պլանները մշակվում են՝ հիմնվելով այնպիսի գործոնների վրա, ինչպիսիք են շաքարային դիաբետի տեսակը, ընդհանուր առողջությունը և անձնական նախասիրությունները:
Կարևոր է սերտորեն աշխատել բժշկական մասնագետների հետ, ինչպիսիք են էնդոկրինոլոգը, դիետոլոգը՝ շաքարախտի կառավարման ամբողջական բուժման պլան մշակելու համար: Այս մասնագետները կարող են խորհուրդներ տալ արյան շաքարի վերահսկման, դեղորայքի կառավարման, սննդի պլանավորման, ֆիզիկական ակտիվության վերաբերյալ և օգնել շաքարախտի հետ կապված բոլոր հարցերի և մտահոգությունների վերաբերյալ: